USUWANIE ZMIAN SKÓRNYCH
Wszystko, co nie jest prawidłową skóra i strukturą skóry można nazwać zmianą skórną. Istnieje ich ogromna różnorodność poprzez kolor, kształt, wielkość, wypukłość, rodzaj powierzchni, ale przede wszystkim o podjętym postępowaniu decyduje rodzaj komórek, które je tworzą, co ocenić można przede wszystkim badaniem histologicznym. Przed podjęciem leczenia znamion skórnych konieczna jest konsultacja lekarska. Ocena jest trudna, ale coraz częściej udaje wykryć znamiona niebezpieczne, zagrożone transformacją nowotworową, których szybkie usunięcie w bardzo wielu przypadkach uniemożliwia rozwój czerniaka – jednego z najbardziej złośliwych nowotworów.
Rodzaje zmian skórnych:
- Znamiona barwnikowe – są wrodzonymi nieprawidłowościami skóry, ujawniającymi się w różnych okresach życia i ulegającym przeobrażeniom pod wpływem różnych czynników np.: hormonalnych, promieniowania UV.
- Znamiona barwnikowe naskórkowe
- Znamiona płaskie – w poziomie skóry, odgraniczone od otoczenia, nie powodują żadnych dolegliwości. Powiększają się wraz ze wzrostem dziecka. W przypadku przewlekłego drażnienia mogą być punktem wyjścia złośliwego nowotworu skóry – czerniaka. Zdarza się to jednak bardzo rzadko.
- Plamy soczewicowate – drobne, dobrze odgraniczone od otoczenia plamy barwy jasno lub ciemnobrunatnej. Są zwykle mnogie. Najczęściej zajmują tułów, pojawiają się w dzieciństwie. Przypominają piegi, ale są nieco większe. Plamy soczewicowate słoneczne oraz starcze pojawiają się pod wpływem przewlekłego działania promieni słonecznych lub w przebiegu PUVA – terapii, albo też u osób w starszym wieku, przeważnie o jasnej karnacji, trudno się opalających się.
- Znamiona barwnikowe komórkowe
- Znamiona błękitne – gładkie, nieowłosione znamię, z reguły małej średnicy, umiejscowione dość głęboko w skórze, zwykle na twarzy i kończynach. Przybierają barwę od jasnoniebieskiej do czarnej. Są bezpieczne.
- Odmiana wrodzona znamienia barwnikowego – ma zwykle bardzo duże wymiary, niekiedy nierównomierną , brodawkowatą powierzchnię, bywa owłosiona. Mimo iż te cechy uchodzą za bezpieczne, znamiona wrodzone często złośliwieją.
- Rogowacenia ( starcze i słoneczne ) – są to najczęściej mnogie zmiany barwy żółtobrunatnej, mające suchą, nierówną powierzchnię, ściśle przylegające do skóry. Leżą w poziomie skóry otaczającej lub są tylko w niewielkim stopniu wyniosłe. Powstaja na podożu przewlekłych uszkodzeń promieniami słonecznymi lub na podłożu skóry starczej. Umiejscowione są głównie na twarzy oraz innych okolicach odsłoniętych ( np.: małżowiny uszne, grzbiety dłoni, przedramiona, podudzia ). Występują głównie u osób powyżej 40 roku życia. Rogowacenie może stać się punktem wyjścia dla raków skóry.
- Włókniaki – należą do łagodnych nowotworów pochodzenia łącznotkankowego.
- Włókniaki miękkie – mają charakter wrodzony, jednakże mogą pojawic się w rozmaitym wieku. Są to guzki workowato zwisające, na ogół liczne, barwy skóry lub nieco ciemniejsze, brunatnawe. Umiejscowione są szczególnie często na szyi i karku, zwłaszcza u starszych kobiet. Charakterystyczne dla choroby Recklinghausena.
- Włókniaki twarde – są w istocie odczynem włóknistym, występują niezależnie od wieku. Zwykle pojedyncze , drobniejsze i częściej umiejscowione na kończynach. Pojawiają się w średnim i starszym wieku.
- Tłuszczaki – są to różnej wielkości guzki podskórnej tkanki tłuszczowej. Są ruchome w stosunku do podłoża. Często występują w wielu miejscach jednocześnie, najczęściej u kobiet w młodym lub średnim wieku i są wynikiem ogniskowych przerostów komórek tkanki tłuszczowej z wytworzeniem guzków lub guzów czasem o dużej powierzchni. Zmiany spotyka się głównie zatułowiu, karku, pośladkach, przedramionach i ramionach. Nie powodują zagrożenia onkologicznego, ale mogą rosnąć, powodować ucisk i dyskomfort.
- Kaszaki – to torbiele naskórkowe. Powstają w wyniku zastoju wydzieliny w obrębie mieszków włosowych gruczołów łojowych. Składa się z torebki i wypełniającej ją białej kaszowatej treści o charakterystycznym nieprzyjemnym zapachu. Wielkość kaszaków może się wahać od kilku milimetrów do kilkunastu centymetrów. Lokalizacja jest bardzo różnorodna .Najczęściej umiejscowione są na skórze owłosionej głowy, plecach twarzy, na worku mosznowym. Zmiany mogą być duże. Skóra jest zmieniona zapalnie, czasami na szczycie stwierdza się czop przypominający zaskórnik.
- Brodawki łojotokowe ( starcze ) – zaliczane do znamion naskórkowych, są to w istocie łagodne nowotwory naskórkowe płaskie, wyniosłe, brodawkowate o kolorze skóry do brunatnych odcieni. Najczęściej umiejscowione na tułowiu, twarzy i grzbietach rąk. Pojawiają się w wieku dojrzałym i osób starszych. Wysiew bardzo licznych zmian na tułowiu może być niekiedy rewelatorem nowotworów narządów wewnętrznych , a w części przypadków raków przewodu pokarmowego lub innych nowotworów.
- Brodawki zwykłe – są to grudki naskórkowe o nierównej powierzchni i wielkość 5-10 mm, zlokalizowane są najczęściej na skórze dłoni, na palcach rąk, na wałach paznokciowych, niekiedy pod płytką paznokciową. Związane są z infekcją HPV-2, a także HPV-4 i HPV-7.
- Brodawki stóp – są zlokalizowane na podeszwowej części stóp, mające szorstką powierzchnię i kolor skóry, mogące osiągnąć 1-2 cm wielkości. Są dwojakiego rodzaju: rozsiane, głębokie ( mymercia )lub bardziej powierzchowne, zlewające się w skupiska tworząc tzw. brodawki mozaikowe (ang. mosaic warts ). Brodawki typu mymercia często są bolesne i mogą utrudniać chodzenie. Czynnikiem wywołującym mymercia jest wirus HPV – 1, brodawki mozaikowe są wywołane przez HPV - 2.
- Brodawki płaskie ( brodawki młodociane ) - są lekko uwypuklone, o gładkiej powierzchni i wielkości kilku milimetrów, czasem przyjmują przebieg linijny w miejscu zadrapania. Występują na twarzy i grzbietowej powierzchni rąk jako mnogie grudki o gładkiej powierzchni i szarej barwie. Patogeneza brodawek płaskich wiąże się z wirusami HPV-3, rzadziej HPV-10.
- Brodawki przejściowe – wykwity mające pewne cechy brodawek zwykłych i brodawek płaskich. Spotykane u chorych z obniżoną odpornością.
- Ziarniniak naczyniowy – naczyniak związany z nowotworzeniem naczyń włosowatych, wywołany urazem i/lub zakażeniem bakteryjnym. Guzek jest zazwyczaj pojedynczy, sino czerwony, o wilgotnej, łatwo krwawiącej powierzchni i uszypułowanej postawie. Wykazuje szybki wzrost. Często pojawiają się u kobiet ciężarnych lub i jako powikłanie terapii doustną izotretinoiną. Najczęściej lokalizuje się na twarzy i rękach. Zmiana jest bolesna.
- Kępki żółte ( żółtaki ) – blado żółtawe zmiany grudkowe umiejscowione najczęściej w okolicach powiek, spotykanych najczęściej u ludzi w średnim lub starszym wieku. Najczęściej rozwijają się początkowo na powiekach górnych, zwykle nieco później dolnych, często są asymetryczne – większe po jednej ze stron. Zazwyczaj związane są z odkładaniem cholesterolu w skórze
Leczenie:
Usuwając znamiona metodą chirurgiczną kierujemy się przede wszystkim względami medycznymi. Zabieg chirurgiczny usunięcia zmiany skórnej wykonywany jest w znieczuleniu miejscowym, wyłączającym całkowicie dolegliwości bólowe. Usuwamy zawsze znamiona mogące być przyczyną transformacji nowotworowej oraz takie, które są zlokalizowane w miejscach narażonych na częste urazy lub drażnienie co może doprowadzić do ich zezłośliwienia. Usuwamy również znamiona tylko w celach kosmetycznych. Profilaktyczne usuwanie znamion nie niesie ze sobą żadnego ryzyka transformacji nowotworowej. W przypadku jakichkolwiek podejrzeń co do odmiany znamienia najbezpieczniejszą metodą jego leczenia jest usunięcie chirurgiczne i wykonanie badania histologicznego oceniającego rodzaj zmian ( np. oceniającego czy jest to zmiana nowotworowa, jakiego rodzaju i czy jest ona groźna i wymaga dalszej diagnostyki i leczenia ). Usuwanie znamion metodą laserową uniemożliwia wykonanie badania histologicznego, dlatego lekarz musi mieć stuprocentową pewność co do rodzaju zmiany. Ze znamion nie wolno pobierać wycinków do badania ze względu na niebezpieczeństwo zezłośliwienia. Warto przypomnieć, że wszystkie znamiona powinny podlegać okresowej ocenie lekarskiej. Usuwanie podejrzanych zmian pozwala zapobiegać chorobie i leczyć nowotwory.